Prakash Padgaonkar
Prakash Padgaonkar emerged as a luminous presence on the Konkani literary horizon, a celebrated poet and a deeply respected individual. His work seamlessly blended the worldly with the otherworldly, capturing both the tangible realities of life and the profound mysteries of human consciousness. Within his poetry lived a rare balance, the voice of a realist deeply rooted in the social and political fabric of his time, and the vision of a bard attuned to the spiritual and metaphysical dimensions of existence.
Winner of the Sahitya Akademi Award, 1986
Prakash Padgaonkar's Publications
सुंदर अणभवांचीं 'उजवाडाचीं पावलां ' रेखीत, मनीस जिणेतले उतळताप सोशीत, आपल्यो कविता रचपी हो कवी. वयल्यान शांत दिसपी पूण पोटांत बंडाचें जोगूल आसलेलो हो क्रांतिकारी कवी. फुडें फुडें कोंकणी कवितेक व्हड योगदान भेटयत, आनीक नवी गुढां उक्तायता. तांचेर कळस कशें 'सम्राट अशोक' हे महाकाव्य बरोवन मनीस जातीक भेटयता.
धरतरे वयल्या उगड्या नागड्या सत्त्याचेर आनी मनशाच्या
शापीत जिविताचेर खर आविश्कारान उजवाड घालपी हो कवी. ब्रह्मांडाचो सोद घेवन तांतूंत मुरत रावपी. ते सेगीत चिंतनाचो पावस शिंवरावन अणभवांचें नवें विश्व उबें करता.
तांचे कवितेक अध्यात्माचीय लकलकीत जोड लाभल्या.
कवी प्रकाशबाब पाडगांवकार हाणीं कोंकणी साहित्यांत मोलादीक भर घालतना काव्य हो प्रकार सातत्यान केळयलो. मुक्तछंदांतल्या काव्यांत ताणीं वेगवेगळे विशय हाताळ्ळे. तांच्या ह्या काव्याचीं मुळां जिणेच्या तत्वगिन्यानांत रोमिल्लीं मेळटात. त्या तत्वगिन्यानान कोंकणी काव्याक जो खाशेलो आयाम दिला ताचो प्रभाव कोंकणी साहित्यांत सदांकाळ उरतलो.
समाजांतले आदर्श आपणायत चार-चौगांत वावुरतना संस्कारी जीण जगपी कवी प्रकाश पाडगांवकार कोंकणिचे निश्ठावान वावुरपी आशिल्ले. शांत आनी संथ वृत्तिचें अंतर्मन आसूनय भोंवतणच्या परीसरांत घडटल्या अन्यायांक केन्ना आक्रस्ताळेच्या उतरांनी तर केन्ना लय सूर जुळयत तर कन्ना निखट्या काव्यांतल्यान मांडपाची तांची वृत्ती भावनीक काळजाची खोलाय दाखयता.भारतीय गिरेस्त परंपरेचो मोटो अभिमान तांच्या काव्यांतल्यान प्रकट जाता.
प्रकाश पाडगांवकार...! आपले आथवेच धाटणेन आनी भरघोस लिखणेन कोंकणी कवितेचें दालन आपले परीन समृद्ध करपी एक नामनेचो भारतीय कवी. हांव मनीस अश्वत्थामो ह्या प्रसिद्ध संग्रहांतल्यान मिथात्म बिजाची, आधुनीक बाजाची पूण सुलभ अभिव्यक्तीची चूड उखलून ताणीं आपले वेगळे वाटेचो उद्घोश केलो आनी कोंकणी कवितेंत क्रांती घडोवन हाडली. सर्वसमावेशक नदरेन तांची वट्ट काव्य-संपदा पळेल्यार प्रकाश पाडगांवकार हांची सुलभ पूण क्रांतीक आवंडेवपी, समाज परिवर्तनाचो हावेस बाळगुपी कविता वाचप्यांक, रसिकांक तशेंच आलोचकांक आज लेगीत सतत खुणायत रावता...! वाचूंक...आस्वादूंक...अर्थावणी करूंक...! तें करप हेंच तांच्या कवितेक जिवी दवरप आनी ह्या कवीच्या उगडासाक आर्गां ओंपप.
प्रकाश पाडगांवकार प्रतिभेचे वरदान लाबिल्ले, नवी जाणविकाय घेवन बरोवक लागिल्ले, नव्या युगाचे कवी. तांच्या कवितांचो स्थायी भाव म्हळ्यार ते चिरंतन स्वत:चो सोद घेतना दिसतात. तांच्या कवितेचे क्षितीज विशाळ. दिव्यतायेचे दर्शन घडोवपी आनी ब्रम्हांडाचे सोद घेवपी संत कवीक म्हजो प्रणाम
प्रकाश पाडगाँवकर हे खोलायेन सामाजीक ज्ञान
आनी सामाजीक भान आशिल्ले प्रबुध्द कवी. ते एक चिंतनशील
कवी, काव्यातल्यान ते चिड्डल्ल्या माड्डिल्यांचो आक्रोश
मांडटात. अन्यायाआड झगडटात. कवीन काव्याच्या भारांत
भावनेन व्हावंन वचूंक जाय अशें ना. ते काव्य आनी यथार्थ
वांगडाच केळयतात. ते आदीं यथार्ताच्या वास्तवाच्या
मुळवार उभे आसात. म्हणून आमकां खूब कितें
तळमळ्यान सांगून वतात. म्हणून् तांची कविता वांगडाच
काव्यात्म जातात आनी वैचारीक आलेख जातात.
अशी बरी काव्यात्म आनी अन्यायाआड निवडीक उबी
रावपी कविता कोंकणींत खूब उणी. ते कोणेंतरी
सोबयल्ल्या परंपरेत शरण वचनात तर आपले विचार
घेवन खंबीरपणान उभे रावतात. म्हूण तांका
शतशः नमन करचे अशे दिसता.
कवी म्हूण रमेश वेळुस्कार, प्रकाश पाडगांवकार, पुंडलीक नायक आनी म्हजो कवी म्हूण वांगडाच प्रवास सुरू जालो. दर एकलो आप आपले वाटेन मुखार वाट चलत रावलो. पाडगांवकाराचे कवितेक अध्यात्मीक सूर आशिल्लो. 'उजवाडाचीं पावलां' ह्या संग्रहांत तें स्पश्ट जाणवता. ताचे कवितेक वेगवेगळ्यो वाटो फुटल्यो. पूण ताचो हो प्रवास 'दाण्या येदी धर्तरी' ह्या संग्रहाकडेन पावन ताचे कवितेचें आवर्तन पूर्ण जाता. उजवाडाच्या सोदांत आशिल्ले हे कवितेक काळजांत पेरिल्लो उजवाड दिसलो.